Οι σημερινοί σαραντάρηδες

Ελληνες στα πρόθυρα νευρικής κρίσης. Ο πρώην πρόεδρος της Βουλής δέχεται επίθεση στη μέση του δρόμου, ενώ στα σπίτια, στις συγκεντρώσεις φίλων και συγγενών γύρω απ’ το τραπέζι, η απαισιοδοξία περισσεύει, έστω κι αν συνοδεύεται από πειράγματα, καλαμπούρια ή διαφωνίες, ακόμα και στιγμιαίους τσακωμούς. Παντού υπάρχει χώρος για έναν μικρό εμφύλιο στην Ελλάδα.

Αναλογίζομαι όσους σήμερα βρίσκονται σε προχωρημένη ηλικία. Οι σημερινοί 85άρηδες ήταν εικοσάρηδες το 1945, που σημαίνει ότι έζησαν στο πετσί τους την ανέχεια της δεκαετίας του ’30, την κατοχική και εμφυλιακή δεκαετία του ’40, τη φτώχεια εκείνης του ’50. Θα πρέπει όλο αυτό που συμβαίνει σήμερα να τους φαίνεται σαν ένα τρομερό πισωγύρισμα, αν κι έχω ακούσει ηλικιωμένους να χαίρονται σχεδόν, υπενθυμίζοντας στους νεότερους ότι «αυτοί έχουν περάσει πιο δύσκολα».

Σκέφτομαι τους πενηντάρηδες και τους εξηντάρηδες που ανησυχούν σοβαρά για το μέλλον των έφηβων παιδιών τους, αλλά και για το δικό τους: «άντε τώρα πενηντάρης άνθρωπος να βρεθείς χωρίς δουλειά», τους ακούω να λένε με απόγνωση. Οι σημερινοί πενηντάρηδες θυμούνται καλά τα χρόνια της δικτατορίας και ενηλικιώθηκαν τα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης. Αριστεροί ή περίπου αριστεροί οι περισσότεροι, πρέπει να αισθάνονταν μιαν ασφάλεια στη φωλιά της ιδεολογίας. Κάποιοι έπαθαν εσωτερική καθίζηση το 1989, είκοσι χρόνια μετά όμως κρυφογελάνε με τα όργια του καπιταλισμού, ωστόσο συνεχίζουν να αισθάνονται μετέωροι.

Σκέφτομαι ακόμα τους εικοσάρηδες και τους τριαντάρηδες. Οι πρώτοι πρέπει να φορτίζονται με όλη αυτή την απαισιοδοξία γύρω τους αλλά πρέπει να περιμένουν το κάτι καλύτερο, πρέπει να πιστεύουν σε αυτό, το ζητάει η ηλικία. Οι δεύτεροι, πρέπει να αισθάνονται πολύ στριμωγμένοι διότι οι περισσότεροι δεν έχουν πολύ καιρό που βγήκαν στην παραγωγή και ξαφνικά οι επιλογές περιορίζονται δραματικά. Είναι κυρίως αυτοί που σκέφτονται σοβαρά να μεταναστεύσουν.

Τέλος, σκέφτομαι τη γενιά μου: τους σαραντάρηδες. Πρέπει να είμαστε η μοναδική γενιά της οποίας η μνήμη έχει εκκίνηση ακριβώς στο σημείο μηδέν της μεταπολίτευσης, το 1974. Οσοι ήμαστε τότε τεσσάρων χρονών, φέρουμε έστω και αχνή τη μνήμη των απαρχών μιας πορείας που σήμερα μας έφερε σε ένα άλλο σημείο μηδέν.

Θυμόμαστε όμως πεντακάθαρα την «αλλαγή» του 1981. Για κάποιους, τότε ήταν η πραγματική αρχή της παρακμής. Κι όμως, ήταν μια απολύτως αναγκαία αλλαγή - που βέβαια έχασε τον δρόμο της το 1985-87. Οι σημερινοί σαραντάρηδες ενηλικιωθήκαμε μέσα σε αυτή τη σχεδόν επιβεβλημένη αφθονία, την επίπλαστη, την τουρκομπαρόκ. Ποτιστήκαμε από αυτή. Νοτίσαμε. Η Ψωροκώσταινα είχε απλώς φτιασιδωθεί, το έριξε έξω και τώρα το hangover είναι ανυπόφορο.

Το μόνο βέβαιο; Είτε φταίμε είτε μας καταδιώκουν οι ξένοι, πρέπει να μάθουμε αλλιώς. Δε πειράζει, δεν μας πήραν δα και τα χρόνια.