Τραπεζικά διλήμματα

Τις πιο κρίσιμες αποφάσεις για το μέλλον της ανάπτυξης στη χώρα θα τις λάβουν τις επόμενες εβδομάδες οι διοικήσεις των ελληνικών τραπεζών. Τι εννοώ; Αυτή την ώρα οι τράπεζες έχουν ανοίξει όλους τους φακέλους των προβληματικών δανείων τους και αποφασίζουν για το ποια θα πρέπει να περάσουν στις επισφάλειες, ποια πρέπει να μετοχοποιηθούν απορροφώντας εμμέσως τις ζημίες και ποια μπορούν να αναδιαρθρωθούν ή να συντηρηθούν με κάποιες ρυθμίσεις. Δεν είναι μια απλή διαδικασία ή μάλλον είναι μια διαδικασία απείρως δυσκολότερη σε σύγκριση με ένα χρόνο πριν. Λεφτά... δεν υπάρχουν, οπότε είναι κρίσιμο το πού θα δοθούν. Επίσης τώρα νιώθουν την «ανάσα» της τρόικας και της Τραπέζης της Ελλάδος, γιατί οι τράπεζες λειτουργούν πλέον λόγω της στήριξης που έχουν λάβει.

Καμία τράπεζα δεν θέλει να γράψει ζημίες. Λογικό είναι, όταν μάλιστα η υπερβολικά ειλικρινής αποτίμηση των επισφαλειών μπορεί να οδηγήσει στο περίφημο ταμείο χρηματοδοτικής στήριξης που έχει δημιουργήσει γι’ αυτές η τρόικα. Καμία δεν θέλει να μπει σε αυτό, γιατί στην ουσία θα χάσει τον έλεγχο και τη διοίκηση, ενώ θα πρέπει να ανοίξει και τα πιο απόρρητα «εσώψυχα» βιβλία της στους ελεγκτές.

Εδώ όμως υπάρχει ένα θέμα. Είναι προφανές ότι ορισμένες τράπεζες δεν λειτουργούσαν με βάση αμιγώς τραπεζικά κριτήρια, αλλά επηρεαζόμενες από συμφέροντα της διοίκησης, ισχυρών μετόχων ή κάποιων πολιτικών πατρώνων. Οσο το πάρτι συνεχιζόταν, αρχικώς με το Χρηματιστήριο και κατόπιν με τους Ολυμπιακούς, καμία ελεγκτική αρχή, και ασφαλώς κανείς μέτοχος, δεν ζητούσε λογαριασμό. Χρηματοδοτούνταν με εξωφρενικά ποσά επιχειρήσεις που ήταν ηλίου φαεινότερο ότι δεν θα έβγαζαν ποτέ αρκετά για να πληρώσουν τα δάνεια αυτά.

Τώρα οι τράπεζες πρέπει να αποφασίσουν αν θα κρατήσουν στη ζωή αυτές τις επιχειρήσεις ή όχι. Εχουν γίνει πιο αυστηρές στις εγγυήσεις που ζητούν, αλλά ορισμένες συνεχίζουν να κάνουν τα στραβά μάτια όταν πιέζονται από ισχυρά συμφέροντα. Οι ελεγκτές της τρόικας έχουν εντυπωσιαστεί μάλιστα από ορισμένες εξόφθαλμες περιπτώσεις που δεν συνάδουν με κανέναν κώδικα τραπεζικής δεοντολογίας. Το καλό είναι πως οι περισσότεροι τραπεζίτες, όχι όμως όλοι, έχουν καταλάβει ότι οι καιροί έχουν αλλάξει. Οι επικεφαλής μάλιστα των τραπεζών με μεγάλη κρατική συμμετοχή σέβονται και προστατεύουν όσο μπορούν το χρήμα του ελληνικού λαού. Καιρός ήταν!

Βετεράνοι πάντως της αγοράς πιστεύουν ότι κάποια στιγμή οι τράπεζες πρέπει να γίνουν πιο τολμηρές και αποφασιστικές. Εκεί που βλέπουν ότι μια επιχείρηση είναι απλά μια μαύρη τρύπα πρέπει να τραβήξουν το καλώδιο και να καταλάβουν ότι αν κάτι δεν σώζεται καλύτερα να «πεθάνει». Ετσι λειτουργούν και αυτοανανεώνονται οι προηγμένες δυτικές οικονομίες, αφήνοντας νέα «λουλούδια» να ανθίσουν όταν καθαρίζονται τα ξερά χόρτα που μαζεύονται με τον καιρό και την έλλειψη φροντίδας. Μπορεί να είναι σκληρό για τους ανθρώπους μιας επιχείρησης, αλλά είναι πολύ πιο οδυνηρό τελικά να συντηρούνται τέτοιες άρρωστες καταστάσεις αφαιρώντας από την αγορά πολύτιμο οξυγόνο. Βεβαίως, υπάρχει και η άλλη μέθοδος που κάποτε θα εφαρμοστεί και εδώ: η ιδέα της συνέχισης μιας βιώσιμης εταιρείας αλλά με άλλο μάνατζμεντ και business plan, έτσι ώστε να διασφαλισθεί η επιβίωσή της. Ο καπιταλισμός έχει πετύχει γιατί η αγορά βρίσκει τρόπους να τιμωρεί όσους δεν κάνουν καλά τη δουλειά τους και να δίνει ευκαιρίες σε όσους θέλουν να τολμήσουν νέα εγχειρήματα. Δυστυχώς στην Ελλάδα ορισμένες τράπεζες επιβράβευαν τους «κολλητούς» και στην κρίση συντηρούσαν το «άρρωστο», αφήνοντας το υγιές που δεν είχε τις πολύτιμες διασυνδέσεις στα κρύα του λουτρού.