Κοινός ο τόπος ότι η Ελλάς εκτροχιάσθηκε από την ευρωπαϊκή γραμμή

Κοινός ο τόπος, όμως, ότι η Ενωμένη Ευρώπη κινείται δίχως σημείο αναφοράς, πέρα από τους ασφυκτικούς κανόνες της νομισματικής πειθαρχίας και του ελέγχου των δημοσιονομικών, που έχουν προσλάβει περίπου μεταφυσικές διαστάσεις. Εάν κάποιος επιχειρούσε να προσδιορίσει τάσεις αναδυόμενες, θα έλεγε ότι τουλάχιστον σε δύο χώρες –Γερμανία και Γαλλία– βρίσκεται σε εξέλιξη μία απόπειρα σύζευξης «εθνικισμού» και «φιλελευθερισμού» – δύο αντιθέτων τάσεων για τον πολιτικό πολιτισμό της Kεντρικής και της Nότιας Ευρώπης.

Η απέλαση των Ρομά από τη Γαλλία με απόφαση του προέδρου Νικολά Σαρκοζί οδήγησε την επίτροπο κ. Βίβιαν Ρέντινγκ στο ατόπημα να ισχυρισθεί ότι η Γαλλία εφαρμόζει πρακτικές της ναζιστικής Γερμανίας.

Πριν από μία εβδομάδα, η Γερμανίδα καγκελάριος κ. Αγκελα Μέρκελ θα υποστήριζε προς γενική κατάπληξη ότι «η απόπειρα δημιουργίας πολυπολιτισμικής κοινωνίας στη χώρα της απέτυχε παντελώς» και ότι οι μετανάστες θα πρέπει να υιοθετήσουν τις γερμανικές και χριστιανικές αξίες. Μας συνδέουν χριστιανικές αξίες και αυτοί που δεν τις αποδέχονται δεν έχουν θέση εδώ, είπε η κ. Μέρκελ.

Μόνον αφελείς θα υποστήριζαν ότι η ενέργεια του κ. Σαρκοζί και η τοποθέτηση της κ. Μέρκελ δεν είχαν στόχο τη διασφάλιση στοιχείων της εθνικής ιδιοσυστασίας των χωρών των οποίων ηγούνται, όχι βεβαίως με την έννοια της καθαρότητος του αίματος, αλλά στη βάση πολιτιστικών αντιλήψεων.

Είναι προφανές ότι οι αριστερών πεποιθήσεων υποστηρικτές της ευρωπαϊκής ιδέας θα απογοητεύθηκαν από τις τοποθετήσεις των ηγετών δύο χωρών, στις οποίες οφείλονται η πρόοδος και οι αδυναμίες που εμφανίζει το ενιαίο ευρωπαϊκό σύστημα. Αλλά η Ενωση δεν έχει δημιουργηθεί για να εξυπηρετήσει τις ιδεοληψίες των «προοδευτικών δυνάμεων» της Ευρώπης.

Στον οικονομικό τομέα, αντιθέτως, η κ. Μέρκελ είναι η καγκελάριος που ευθυγράμμισε τη χώρα με τις φιλελεύθερες οικονομικές αντιλήψεις, σε βαθμό πολύ μεγαλύτερο από οποιονδήποτε προκάτοχό της από την εποχή του Μπίσμαρκ. Στη Γαλλία, ο κ. Σαρκοζί είναι επίσης ο πρώτος Γάλλος πρόεδρος που επιχειρεί να μεταλλάξει την κρατικιστική αντίληψη της Δεξιάς, όπως την είχε διαμορφώσει ο στρατηγός Σαρλ ντε Γκωλ.

Αλλά η Γαλλία είναι η χώρα των πολιτικών αντιδράσεων, των παροδικών επαναστατικών εκρήξεων και το σύνθημα που είχε μιαν ιδιαίτερη βαρύτητα στις πρόσφατες διαδηλώσεις ήταν η αντίθεση προς την αντίληψη του «αγγλοσαξονικού καπιταλισμού», που ουδέποτε είχε βρει γόνιμο έδαφος στην Kεντρική και Nότια Ευρώπη. Υπάρχει δυσφορία για τον τρόπο που η Γερμανία επιχειρεί να επιβάλει την άποψή της στην Eυρωζώνη. Υπάρχει σε ορισμένους κύκλους ανησυχία ότι η καταστροφική τάση της Γερμανίας εκδηλώθηκε πάντα, όταν αυτή η χώρα βρίσκεται σε φάση ισχύος και δυναμισμού – όπως συμβαίνει σήμερα.

Δεν θα επιχειρήσουμε οιωνοσκόπηση του μέλλοντος της Γερμανίας, αλλά ενδεχομένως το ευρωπαϊκό πρόβλημα είναι σοβαρότερο από της Ελλάδος, που, εν πάση περιπτώσει, ουδέποτε αποτέλεσε –και για κανένα– παράδειγμα προς μίμηση, εδώ και πολλά χρόνια.