Θα χαθεί μια γενιά;

Tης Κατερινας Σωκου

Λίγο μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004, όταν η επιτυχία της διοργάνωσης αναγνωριζόταν από τα ξένα ΜΜΕ, ένα άρθρο του περιοδικού Economist προειδοποιούσε ότι η μελλοντική πορεία της χώρας εξαρτιόταν από την ικανότητά της να αξιοποιήσει τους νέους ανθρώπους.

Στον απόηχο της ευφορίας που άφησαν οι Αγώνες στην Ελλάδα, με τον ενθουσιασμό των χιλιάδων εθελοντών, την υψηλή ανάπτυξη της οικονομίας και το καλό όνομα της χώρας ως παρακαταθήκη για το μέλλον, η εκτίμηση του Economist ακουγόταν λίγο θεωρητική. Οχι ότι δεν υπήρχε έλλειμμα αξιοποίησης των νέων: Και τότε η ανεργία μεταξύ των πτυχιούχων ήταν υψηλή, ενώ ο πρώτος μισθός δύσκολα προσέφερε στους νέους την περιπόθητη οικονομική ανεξαρτησία.

Γι’ αυτούς τους λόγους, η διαρροή εγκεφάλων από το πλέον δυναμικό και ανταγωνιστικό τμήμα της νεολαίας ήταν ήδη σε εξέλιξη - αν είχε σταματήσει ποτέ. Υπολογίζεται ότι 550.000 νέοι έχουν απασχοληθεί σε θέσεις υψηλής επαγγελματικής εξειδίκευσης στο εξωτερικό την τελευταία δεκαετία.

Με την ανεργία να αυξάνεται περαιτέρω λόγω της κρίσης, 9 στους 10 πλέον σκέφτονται να μεταναστεύσουν για να βρουν δουλειά στο εξωτερικό.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ανέδειξε το περασμένο Σάββατο το αδιέξοδο της νέας γενιάς, τονίζοντας ότι το ελάχιστο που οφείλουμε να κάνουμε για τους νέους, που σήμερα στερούνται ευκαιρίες, είναι να τους παρέχουμε καλή παιδεία. Διότι, βέβαια, έχουν στερέψει και οι μίζερες λύσεις «επαγγελματικής αποκατάστασης» στον δημόσιο ή τον ιδιωτικό τομέα που τους προσφέρονταν τα τελευταία χρόνια, ως επί το πλείστον μέσω οικογενειακών ή πολιτικών «φίλων».

Λόγω των δυσκολιών, υπό μία άποψη οι συνθήκες είναι ευνοϊκές για την ανάπτυξη της ατομικής πρωτοβουλίας, της έρευνας και της δημιουργίας, αλλά και την οικονομική και κοινωνική δικτύωση των νέων. Προς αυτήν την κατεύθυνση, θα ήταν πολύ χρήσιμη μία αρχική ώθηση από την πολιτεία, με αξιοποίηση για παράδειγμα κοινοτικών προγραμμάτων για τη διασύνδεση των πανεπιστημίων με τις επιχειρήσεις ή με επιστράτευση της τεχνογνωσίας της ελληνικής διασποράς για την ίδρυση start ups σε τομείς που θα πυροδοτήσουν μία ανάπτυξη εξωστρεφή και ανταγωνιστική.

Τέτοιες στοχευμένες πρωτοβουλίες θα έδιναν στους νέους τη δυνατότητα να μείνουν στη χώρα. Διότι αν δεν βρίσκουν ευκαιρίες στην Ελλάδα, θα τις αναζητήσουν βέβαια στο εξωτερικό. Και τότε, το μόνο στο οποίο θα ελπίζουμε είναι να επιστρέψουν μετά από χρόνια, εφόσον οι συνθήκες το επιτρέψουν, όπως έγινε στην Ιρλανδία τη δεκαετία του ενενήντα.

Στην πορεία, όμως, θα έχει χαθεί μία γενιά. Και όχι μόνο: Η αξιοποίηση των νέων που έθετε ως στοίχημα ο Economist πριν από έξι χρόνια είναι ακόμη πιο κρίσιμη σήμερα: Από αυτήν εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό η ευημερία ή η παρακμή της ελληνικής κοινωνίας.