Η αδικαιολόγητη γεωργιανή επίθεση στην αποσχισθείσα επαρχία της Νότιας Οσετίας σηματοδότησε την έναρξη του πολέμου των πέντε ημερών στον Καύκασο, αλλά προηγήθηκε μακρά περίοδος ρωσικών προκλήσεων και έντασης, καταλήγει ανεξάρτητη έκθεση υπό την αιγίδα της ΕΕ -την οποία ερμηνεύουν προς όφελός τους αμφότερες Μόσχα και Τιφλίδα.
Η έκθεση εξουσιοδοτήθηκε από το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και συντάχθηκε από την Ελβετίδα διπλωμάτη Χάιντι Ταλιαβίνι μετά από έρευνα δέκα μηνών με τη συνδρομή 30 Ευρωπαίων εμπειρογνομώνων σε στρατιωτικά, νομικά και ιστορικά ζητήματα.
Στα συμπεράσματα της πολυαναμενόμενης έκθεσης δεν επιρρίπτεται το βάρος της ευθύνης εξ ολοκλήρου σε μία πλευρά. Υπογραμμίζεται ότι οι γεωργιανές, οι ρωσικές και οι δυνάμεις της Νότιας Οσετίας παραβίασαν όλες το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο στην πενθήμερη σύρραξη στον Καύκασο. Και επισημαίνεται ότι ο κίνδυνος νέας σύγκρουσης «παραμένει σοβαρός».
Η έρευνα της Χάιντι Ταλιαβίνι καταλήγει ότι η πρώτη στρατιωτική αντίδραση της Ρωσίας στη γεωργιανή επίθεση στη Νότια Οσετία ήταν «για αμυντικούς σκοπούς», όμως η ακόλουθη στρατιωτική δράση που ανέλαβε η Μόσχα υπερέβη κατά πολύ τα λογικά όρια της άμυνας.
Η Ρωσία σχολίασε ότι η έκθεση δίνει μία «αδιαμφισβήτητη απάντηση» στο ερώτημα ποιος ξεκίνησε τη σύρραξη. Το Κρεμλίνο χαιρέτησε τα ευρήματα της ΕΕ.
Όμως, η Γεωργία από πλευράς τονίζει ότι η έρευνα απέδειξε πως η Μόσχα προετοιμαζόταν πολύ καιρό πριν για πόλεμο.
Αποστολή της ερευνητικής επιτροπής ήταν να εξετάσει τα αίτια και τις ρίζες της σύρραξης και όχι να καθορίσει ενοχή προκειμένου να μην χρησιμοποιηθεί ως βάση για διεκδικήσεις αποζημιώσεων, αποσαφήνισε συνεργάτης της Χάιντι Ταλιαβίνι.
Οι σχέσεις Ρωσίας - Δύσης χτύπησαν «κόκκινο» μετά τη ρωσική εισβολή στη Γεωργία για την απόκρουση της απόπειρας ανακατάληψης της αποσχισθείσας επαρχίας της Νότιας Οσετίας από τον γεωργιανό κυβερνητικό στρατό κατ' εντολή του προέδρου της πρώην σοβιετικής δημοκρατίας Μιχαήλ Σαακασβίλι.
Μετά τον πόλεμο του Αυγούστου του 2008 τα ρωσικά στρατεύματα παρέμειναν στη Νότια Οσετία και το Κρεμλίνο προχώρησε στην επίσημη αναγνώριση της Νότιας Οσετίας και της έτερης επαρχίας της Αμπχαζίας, αναλαμβάνοντας και τον έλεγχο των συνόρων τους. Σήμερα οι δύο περιοχές αναγνωρίζονται ως ανεξάρτητες μόνο από τη Ρωσία, τη Νικαράγουα και πρόσφατα τη Βενεζουέλα.
Η διεθνής κοινότητα υποστηρίζει την εδαφική ακεραιότητα και κυριαρχία της Γεωργίας. Καταδίκασε ως δυσανάλογη την αντίδραση της Ρωσίας, αλλά επέρριψε παράλληλα ευθύνες στον Μιχαήλ Σαακασβίλι για την απόφασή του να στείλει το γεωργιανό στρατό για την ανακατάληψη της Νότιας Οσετίας, η οποία μαζί με την Αμπχαζία, έχουν αποσχιστεί από τις αρχές της δεκαετίας του '90.