Τι πρέπει να αλλάξει στις τράπεζες

Η συμφωνία που επιτεύχθηκε στη σύνοδο του G20 στο Πίτσμπουργκ, για επιβολή νέων ελέγχων στις τράπεζες και περιορισμούς στις αμοιβές των στελεχών τους, θα μείνει γράμμα κενό, αν οι κυβερνήσεις που συνυπέγραψαν δεν κινηθούν ταχύτατα, ώστε η απόφαση να επενδυθεί με νομοθετική ισχύ σε όλες τις χώρες μέλη του κλαμπ. Κάθε παρελκυστική τακτική θα οδηγήσει σε μακροημέρευση του καθεστώτος, που οδήγησε στη χειρότερη πιστωτική κρίση των τελευταίων εβδομήντα ετών.

Ακόμα όμως και αν οι είκοσι κυβερνήσεις δράσουν γρήγορα στην κατεύθυνση αυτή, πράγμα απολύτως αμφίβολο, τα προβλήματα στον τραπεζικό τομέα θα παραμείνουν. Ο λόγος είναι ότι οι είκοσι ηγέτες δεν ξεκαθάρισαν, αν οι κυβερνήσεις τους θα εγκαταλείψουν στο μέλλον τα «απρόσεκτα» ιδρύματα να χρεοκοπήσουν, σε περίπτωση που αναλάβουν υπερβολικούς κινδύνους.

Ήδη οι μεγάλες τράπεζες σε ΗΠΑ και Βρετανία επαναλαμβάνουν τις πρακτικές του παρελθόντος, στοιχηματίζοντας σε μετοχές και εμπορεύματα με κρατικό μάλιστα χρήμα. Η επιστροφή στο παρελθόν ολοκληρώνεται με την εμφάνιση κερδών στο τρίμηνο φέτος και την καταβολή υπερβολικών μπόνους.

Το θέμα που εγείρεται εδώ είναι, ότι η διάσωση του χρηματοπιστωτικού τομέα στον ανεπτυγμένο κόσμο με δημόσιες δαπάνες, εγγυήσεις και δάνεια συνολικού ύψους περί τα 10 τρισ. δολάρια, έχει δημιουργήσει προσδοκίες για αντίστοιχες κρατικές παρεμβάσεις στο μέλλον.

Με το δεδομένο αυτό, οι τράπεζες δεν έχουν κανένα λόγο να μην επιστρέψουν στον «στοιχηματισμό» για δικό τους λογαριασμό, τεράστιων κεφαλαίων που βέβαια δεν τους ανήκουν. Δηλαδή όπως ακριβώς στο παρελθόν. Στην πράξη οι τράπεζες σε ΗΠΑ και Βρετανία συνεχίζουν να λειτουργούν σαν να μην συνέβη τίποτε, παρά το ότι τα κεφάλαια που θα διαθέτουν δεν τους ανήκουν, αφού προέρχονται από το κράτος και τις κεντρικές τράπεζες.

Αν λοιπόν οι κυβερνήσεις δεν ξεκαθαρίσουν απολύτως τη στάση τους για το μέλλον - κάτι που είναι μάλλον αδύνατο διότι οι σχετικές προσδοκίες δεν σβήνουν εύκολα - ο μόνος τρόπος για να ελεγχθούν οι τράπεζες είναι η εισαγωγή νέων αυστηρών περιορισμών, που θα συνοδεύονται από θεαματική αύξηση των υποχρεωτικών αποθεματικών για κάθε ανάληψη κινδύνου. Έτσι και τα μπόνους θα ελαχιστοποιηθούν περίπου αυτομάτως, αφού τα υπερκέρδη θα περιορισθούν.