Η κρίση αυξάνει τα ναρκοκρούσματα

Αντιμέτωπη με μια διπλή απειλή βρίσκεται η Ευρώπη αναφορικά με το φαινόμενο της κατάχρησης ουσιών. Σε μια χρονική συγκυρία όπου η φτώχεια και τα αυξημένα επίπεδα ανεργίας στους νέους δημιουργούν φόβους για όξυνση της προβληματικής χρήσης και η ανάγκη για αποτελεσματικότερα μέτρα γίνεται επιτακτική, η οικονομική λιτότητα μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα πολιτικές αποφάσεις περικοπών των παροχών πρόνοιας.

Αυτές οι αποφάσεις θα οδηγήσουν σε αύξηση του μακροπρόθεσμου κόστους για την Ευρώπη, που θα υπερβαίνει κατά πολύ τη βραχυπρόθεσμη εξοικονόμηση κόστους, διαπιστώνει η ετήσια έκθεση του Ευρωπαϊκού Κέντρου Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικομανίας, που παρουσίαστηκε χθες ταυτοχρόνως σ' όλες τις χώρες της Ε.Ε. και στην Ελλάδα από το εθνικό εστιακό κέντρο παρακολούθησης,το ΕΚΤΕΠΝ.

Το πρόβλημα των ναρκωτικών δεν έχει ηλικία, δεν είναι πλέον αποκλειστικά «νεανικό φαινόμενο», ενώ οι μεγάλοι σε ηλικία χρήστες ναρκωτικών που αναζητούν βοήθεια πληθαίνουν διαρκώς, είναι μια κεντρική διαπιστώση της πανευρωπαϊκής έκθεσης που αφορά και την Ελλάδα. «Θεωρούμε ότι οι χρήστες παύουν να κάνουν χρήση όταν φτάσουν στα μέσα της 4ης δεκαετίας, αλλά τα δεδομένα υποδεικνύουν ότι αυτό δεν είναι κανόνας», δηλώνει ο διευθυντής του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου Βόλφγκανγκ Γκετζ. Οι επιπλοκές αυτής της αλλαγής γίνονται αντιληπτές και στους συμβατικούς φορείς υγείας, καθώς λόγω της επιτάχυνσης της διαδικασίας γήρατος εμφανίζονται και άλλες επίκτητες ασθένειες -ένας εξαρτημένος 40 ετών ενδέχεται να χρειάζεται φροντίδα που αφορά συνήθως άτομα 20 χρόνια μεγαλύτερα.

Το ζήτημα αφορά ειδικά την Ελλάδα, καθώς παρατηρείται αργοπορία άνω των 10 ετών από την έναρξη της χρήσης μέχρι την αναζήτηση θεραπείας, η οποία όσον αφορά τα προγράμματα υποκατάστασης έχει επιπλέον αναμονή στη λίστα έως 6 χρόνια.

Καμία ένδειξη ύφεσης δεν παρατηρείται πια σχετικά με τη χρήση οπιοειδών (ηρωίνης), που αποτελούν την κυρίαρχη προβληματική ουσία κατάχρησης -και στην Ελλάδα- με περίπου 1,5 εκατομμύριο Ευρωπαίους να είναι προβληματικοί χρήστες της ουσίας. Θραύση κάνει η ηρωίνη στις γείτονες χώρες Ρωσία και Ουκρανία. Πάνω από ένα εκατομμύριο Ευρωπαίοι δέχονται θεραπεία για οπιοειδή, οι 670.000 μέσω προγραμμάτων υποκατάστασης. Η ενέσιμη χρήση παραμένει σταθερή ή μειώνεται στην Ευρώπη, αλλά εξακολουθεί να αποτελεί πρόβλημα και δημόσιας υγείας. Οι διαπιστωμένα οφειλόμενοι στα ναρκωτικά θάνατοι αντιπροσωπεύουν το 4% των θανάτων Ευρωπαίων ηλικίας 15-39 ετών, με τα οπιοειδή να ανιχνεύονται στα 3/4 των θανάτων.

Σε 23 από τις χώρες της Ε.Ε., αλλά όχι στην Ελλάδα, εφαρμόζονται προγράμματα υποκατάστασης στις φυλακές, όπου ζουν 600.000 κρατούμενοι πανευρωπαϊκά. Ανάλογα με τη χώρα, το 10 έως 30% κρατούνται για παραβάσεις σχετικές με το νόμο περί ναρκωτικών. Στην Ελλάδα, όμως, οι κρατούμενοι για τέτοιες παραβάσεις φτάνουν το 45% του συνόλου, χωρίς να συνυπολογίζονται αδικήματα όπως κλοπές-ληστείες που έχουν ως αιτία την τοξικομανία.

Περίπου 14 εκατομμύρια Ευρωπαίοι έκαναν χρήση κοκαΐνης τουλάχιστον μία φορά, 4 εκατομμύρια το τελευταίο έτος και 3 εκατομμύρια είναι 15-34 ετών. Η ουσία αναδεικνύεται σε μια νέα απειλή -στην Ελλάδα έχει χαμηλή επικράτηση, αλλά έχει τριπλασιαστεί η χρήση της- και παρ' όλη τη δυσκολία αναγνώρισης των θανάτων από κοκαΐνη, επισήμως το 2008 καταγράφηκαν πανευρωπαϊκά 1.000 θάνατοι. Επίσης, παρατηρείται μεγάλη «ευελιξία» στις τεχνικές λαθρεμπορίας κοκαΐνης και ενώ ο αριθμός των κατασχέσεων αυξήθηκε, οι κατασχεθείσες ποσότητες έχουν μειωθεί.

Πρωτοφανής αριθμός νέων ουσιών (24 ψυχοτρόποι ουσίες -αφορούν κυρίως συνθετικές ουσίες π.χ. συνθετικά παράγωγα καθινόνης αλλά και συνθετικά κανναβοειδή που γνωρίζουν αυξανόμενη απήχηση- εμφανίστηκαν το 2008 στην Ε.Ε. και μεγάλη είναι η διάδοση των εγχώριων παραγωγών κάνναβης, η οποία πλέον εμφανίζεται με μεγάλη συγκέντρωση της δραστικής της ουσίας τετραϋδροκανναβινόλης. Περίπου 12 εκατομμύρια Ευρωπαίοι (15-64 ετών) έχουν δοκιμάσει αμφεταμίνες, ενώ 2 εκατομμύρια έκαναν χρήση τον τελευταίο χρόνο. Πρόκληση αναφορικά με την αντιμετώπιση των νέων ψυχοδραστικών αποτελεί η διακίνηση μη ελεγχόμενων ψυχοτρόπων μέσω Διαδικτύου, όπου έχουν εντοπιστεί 170 ηλεκτρονικά καταστήματα.

Αν και επιβεβαιώνεται η σταθερή ή πτωτική τάση στη χρήση κάνναβης, περίπου 75,5 εκατομμύρια Ευρωπαίοι (ένας στους 5 ενηλίκους) έχουν δοκιμάσει, ενώ 23 εκατομμύρια έκαναν χρήση τον τελευταίο χρόνο και 4 εκατομμύρια κάνουν χρήση σε καθημερινή βάση.