Τα όνειρα και τα χρήματα

«Είναι πολλά τα λεφτά, φίλε». Αυτό μου απάντησε ένας 18χρονος, ο οποίος αρίστευσε στις φετινές πανελλαδικές εξετάσεις, με βαθμό 18 και κάτι. Οταν τον ρώτησα σε ποια σχολή θέλει να εισαχθεί, μου απάντησε στο Οικονομικό της Στρατιωτικής Ακαδημίας. «Μα είναι αυτό όνειρο;» σκέφτηκα. Ονειρο ως προς την επιλογή σπουδών σημαίνει να ακολουθήσουμε την κλίση μας, να υπηρετήσουμε μία ιδέα, να κάνουμε ένα λειτούργημα προς όφελος δικό μας και του κοινωνικού συνόλου. Ετσι τουλάχιστον (με λίγα λόγια) τα ξέρω εγώ. Και, όμως, ο νεαρός μού εξήγησε αποστομωτικά τους λόγους της επιλογής του. Οι σπουδές στη στρατιωτική σχολή, του εξασφαλίζουν άμεση πρόσληψη, σταθερό μισθό και τη δυνατότητα να έχει κάποιο ιδιωτικό λογιστικό γραφείο, παράλληλα ή μετά τη γρήγορη συνταξιοδότηση από τον στρατό. Ανάλογα σκέφτονται και οι στρατιές των παιδιών που αυτές τις ημέρες δηλώνουν ως πρώτη επιλογή τα Παιδαγωγικά Τμήματα, τα οποία εξασφαλίζουν γρήγορη πρόσληψη στο Δημόσιο. Ενα από τα υψηλότερα λειτουργήματα -αυτό του δασκάλου- αντιμετωπίζεται ως μία ακόμη θέση βολέματος.

Ως ένα σημείο, βέβαια, είναι κατανοητό εν μέσω οικονομικής κρίσης οι υποψήφιοι και οι γονείς τους (πάντα κρύβεται οικογενειακός δάκτυλος σε τέτοιες περιπτώσεις) να αναζητούν την ασφάλεια, τη μονιμότητα, το Δημόσιο. Η στροφή, όμως, όλο και περισσότερων παιδιών σε επιλογές εξασφάλισης, δυστυχώς καταδεικνύει την οικτρή αποτυχία του εκπαιδευτικού συστήματος και ευρύτερα της κοινωνίας. Το σχολείο, που αποτυπώνει τις κοινωνικές συμβάσεις και τις οικογενειακές εμμονές στα στερεότυπα, παράγει μαθητές χωρίς ιδανικά, χωρίς προσωπικότητα, χωρίς... αέρα. Μαθητές που ζητούν εύκολα και γρήγορα να τελειώσουν με τις (όποιες) υποχρεώσεις τους, για να έχουν κατόπιν τη βολή τους. Ας αναρωτηθούμε, τι άλλο εκτός από «μαθησιακό βόλεμα» είναι η παπαγαλία. Αυτός είναι ο μέσος όρος των μαθητών, ο οποίος διαμορφώνεται από τους αρίστους του 19, τους πολλούς του 15 και τους μέτριους του 11.

Αυτός ο μέσος όρος αύριο θα είναι η κρίσιμη μάζα μιας κοινωνίας οχυρωμένης στα μικροσυμφέροντά της, που δεν θα μπορεί (ούτε και θα θέλει) να κατανοήσει τις διεθνείς εξελίξεις, να δώσει λύσεις για να κάνει βήματα μπροστά. Ετσι, θα αναπαράγονται τα φαινόμενα διαφθοράς, βολέματος, ωχαδελφισμού, ήσσονος προσπάθειας. Τι όραμα, τι μέλλον μπορεί να έχει μια κοινωνία, όταν οι δεκαοκτάρηδές της θέλουν να προσληφθούν στο Δημόσιο;