Κοσμική έκρηξη γίνεται το πιο μακρινό και αρχαίο φαινόμενο στο Σύμπαν

Ο βίαιος θάνατος ενός γερασμένου άστρου στις εσχατιές του Σύμπαντος είναι το πιο μακρινό και αρχαίο φαινόμενο που έχει παρατηρηθεί μέχρι σήμερα στο Σύμπαν, ανακοίνωσαν οι αστρονόμοι που το ανίχνευσαν. Η λάμψη της έκρηξης χρειάστηκε πάνω από 13 δισεκατομμύρια χρόνια για να φτάσει μέχρι τη Γη.

Το φαινόμενο που ανιχνεύθηκε αυτόματα από το διαστημικό τηλεσκόπιο Swift της NASA ήταν μια έκλαμψη ακτίνων γ, ένας πίδακας ακτινοβολίας πιο λαμπρός από ολόκληρους γαλαξίες.

Οι εκλάμψεις ακτίνων γ, τα πιο βίαια φαινόμενα του Σύμπαντος, εκμπέμπονται από γιγάντια αλλά γερασμένα άστρα που καταρρέουν κάτω από το ίδιο τους το βάρος και μετατρέπονται σε μαύρες τρύπες ή άστρα νετρονίων.

Η έκλαμψη GRB 090423 έγινε αντιληπτή στις 23 Απριλίου και συνέβη πριν από 13,1 δισεκατομμύρια χρόνια, όταν το Σύμπαν είχε ηλικία μόλις 630 εκατομμύρια χρόνια.

Η μελέτη τέτοιων μακρινών φαινομένων βοηθά τους κοσμολόγους να κατανοήσουν την εξέλιξη του Σύμπαντος:

Τα σημερινά θεωρητικά μοντέλα προβλέπουν ότι τα πρώτα άστρα εμφανίστηκαν αρκετές εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη. Επομένως, το άστρο που προκάλεσε την έκλαμψη GRB 090423 πρέπει να ανήκε στις πρώτες γενιές άστρων που γεννήθηκαν και πέθαναν στο νεαρό Σύμπαν, αναφέρουν δύο ερευνητικές ομάδες στο βρετανικό περιοδικό Nature.

Όπως αναφέρει ο δικτυακός τόπος του περιοδικού, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν επίγεια τηλεσκόπια στη Χαβάη, τη Χιλή και τα Κανάρια Νησιά για να παρακολουθήσουν την εξέλιξη της λάμψης για αρκετές ώρες μετά την εμφάνισή της.

Η απόσταση της έκλαμψης υπολογίστηκε με βάση την ερυθρή μετατόπιση, ένα είδος «τεντώματος» της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας λόγω της διαστολής του Σύμπαντος, σύμφωνα με το φαινόμενο Ντόπλερ: όσο περισσότερο χρόνο χρειάζεται το φως ενός αντικειμένου να φτάσει μέχρι τη Γη, τόσο περισσότερο το χρώμα του μετατοπίζεται προς το κόκκινο.

Η ερυθρή μετατόπιση του GRB 090423 μετρήθηκε στο 8,2, που σημαίνει ότι η λάμψη εκπέμφθηκε όταν το Σύμπαν ήταν πάνω από εννέα φορές μικρότερο από ό,τι σήμερα.

Μέχρι τώρα, το ρεκόρ απόστασης και ηλικίας κατείχε ένας γαλαξίας που εντοπίστηκε το 2006 και έχει ηλικία 12,8 δισ. χρόνια.